De Week van de Psychiatrie | Miriam Bryson - Tijd voor Meer Erkenning van Mantelzorgers

Elk jaar in maart vindt de Week van de Psychiatrie plaats. Een moment om stil te staan bij psychische problemen en de impact ervan op het dagelijks leven. Vaak ligt de focus op de mensen die zelf kampen met psychische klachten, maar er is een groep die minstens zo belangrijk is en vaak onzichtbaar blijft: de mantelzorgers.

Mantelzorg voor iemand met psychische problemen is geen lichte taak. Uit onderzoek blijkt dat het erg belastend kan zijn, en uit eigen ervaring kan ik dat volledig bevestigen. De zorgvraag is groot, maar erkenning is er niet altijd. Dat is ook begrijpelijk: iemand met psychische klachten is vaak bezig met zijn eigen herstel, en zorgprofessionals richten zich meestal op de cliënt. Maar dat betekent niet dat mantelzorgers er niet toe doen. Integendeel.

Wie voor een ander zorgt, moet tegelijkertijd proberen zichzelf overeind te houden. En dat terwijl het mantelzorgen er vaak ‘gewoon bij’ komt, naast de andere rollen die iemand heeft, zoals partner, ouder, werknemer of vriend(in). De balans vinden tussen zorgen voor een ander en voor jezelf is ontzettend moeilijk en kost veel energie. Het is iets waar we mensen beter op moeten voorbereiden, maar vooral ook iets waar de zorg meer oog voor moet hebben. Mantelzorgers zijn geen bijzaak, maar een essentieel onderdeel van het zorgproces.

Steeds vaker worden familieleden en vrienden gezien als een onmisbare schakel in de zorg. Begrippen als ‘participatiesamenleving’, ‘burgerkracht’ en ‘zelfredzaamheid’ onderstrepen dat. In principe is daar niets mis mee – we mogen best wat meer voor elkaar doen. Maar als we meer van mantelzorgers verwachten, moeten we hen ook de tijd en ondersteuning geven om in die rol te groeien. Dit is een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom zou mantelzorg een vast onderdeel moeten worden van de opleiding van zorg- en welzijnsprofessionals. Er wordt nu wel aandacht aan besteed, maar vaak blijft het hangen bij wat mantelzorg ís, in plaats van hoe professionals beter met mantelzorgers kunnen samenwerken. En dat is precies waar verandering nodig is.

Het gebrek aan erkenning en ondersteuning voor mantelzorgers heeft gevolgen. Veel van hen kampen met stress, overbelasting en zelfs burn-out. Dit moet anders. Er is meer erkenning nodig voor hun inzet, ze moeten een stem krijgen in het zorgproces en beter geïnformeerd worden over psychische aandoeningen en hoe ze daarmee om kunnen gaan.

De Week van de Psychiatrie is hét moment om hier aandacht voor te vragen. Niet alleen door mantelzorgers te waarderen, maar ook door te kijken naar hoe we hen beter kunnen ondersteunen. Laten we mantelzorgers eens vragen: ‘Hoe is het nu met jou en wat heb jij nodig om het op de lange termijn vol te kunnen houden?’

Mantelzorgers doen al genoeg – nu is het de beurt aan de zorg om hen serieus te nemen en te helpen.